• Jan Matejko

        • Jan Alojzy Matejko, malarz, twórca wielkich obrazów historycznych. Urodził się w Krakowie 1838 roku.(wg różnych źródeł: 24 IV, 28 VII, 30 VII. 

          Ojciec artysty, Franciszek Matejko, pochodził z Czech. Osiedliwszy się w Krakowie, poślubił córkę kupca Joannę Karolinę de Rossberg. Rodzina zamieszkała w kamienicy przy ulicy Floriańskiej. Tu przyszedł na świat przyszły artysta. Matka Matejki zmarła młodo. Opiekę nad rodziną przejęła Katarzyna Zamojska, bezdzietna krewna. Zdolności plastyczne Jana ujawniły się wcześnie. Starsi bracia uznali, iż należy je rozwijać. Entuzjazmu synów nie podzielał ojciec, który uważał, że zawód artysty nie stanowi pewnego żródła utrzymania. Udał się jednak do profesora Stattlera, wykładowcy Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie i pokazał mu próbkę malarską syna - akwarelę przedstawiającą chłostanie uczniów, wykonaną przez Jana w okresie nauki w Liceum św. Anny. Obrazek ten spełnił rolę pomyślnie zdanego egzaminu do Szkoły Sztuk Pięknych. Przyszły artysta miał wówczs 14 lat. Matejko okazał się bardzo zdolnym uczniem, wkrótce też uzyskał stypendium na studia w Monachium i Wiedniu. Po powrocie do Krakowa poślubił przyjaciółkę z dzieciństwa i młodości - Teodorę Giebułtowską. Matejkowie zamieszkali w rodzinnym domu artysty przy ulicy Floriańskiej. Tu przyszły na świat dzieci: Tadeusz, Helena, Beata, Jerzy i Regina. Życie rodzinne malarza nie układało się najlepiej z powodu choroby żony. Liczne troski rekompensowała mu praca twórcza, której oddał się całkowicie. Wkrótce obrazy jego zdobyły międzynarodowe uznanie. Pierwszy medal zagraniczny zdobył obraz "Kazanie Skargi" (Paryż 1865 r.), następnie sukcesy odniosły płótna: "Rejtan - Upadek Polski", "Unia Lubelska", "Zawieszenie dzwonu Zugmunta", "Bitwa pod Grunwaldem". Dzięki tym osiągnięciom Matejko został mianowany członkiem zagranicznym Akademii Francuskiej, Berlińskiej oraz Akademii Rafaelowskiej w Urbino we Włoszech. Obok pracy twórczej malarz zajmował się działalnością pedagogiczną. W 1873 r. na prośbę władz miasta Krakowa cesarz Franciszek Józef powołał do życia Akademię Sztuk Pięknych, mianując Matejkę jej dyrektorem. Odtąd przekazuje on swoje doświadczenie i pasję młodym adeptom sztuki. Wiele myśli i czasu poświęca też zabytkom ukochanego Krakowa, uczestnicząc w pracach konserwatorskich. Za zasługi dla miasta nadano mu honorowe obywatelstwo królewskiego grodu. Zmarł 1 listopada 1893 roku, zostawiając ogromną spuściznę - 318 dzieł (głównie o treści historycznej oraz portretów). Malarstwo Matejki - to ilustrowana historia Polski, która w czasie zaborów budziła ducha narodu, stanowiła ważny element zachowania jego tożsamości. 

          Najbardziej znane dzieła:
          ·  Bitwa pod Grunwaldem
          ·  Hołd pruski
          ·  Kazanie Skargi

          ·  Konstytucja 3 Maja
          ·  Kopernik czyli rozmowa z Bogiem
          ·  Rejtan - upadek Polski
          ·  Sobieski pod Wiedniem
          ·  Unia Lubelska
          ·  Zawieszenie dzwonu Zygmunta na wieży katedry wawelskiej